Dávdameroštallan
Dieđát go ahte dus lea diabetes 1 dahje 2 ovdal go šaddet áhpeheapmin berre dat bures muddejuvvot ovdal go vuolggahat máná eastadan dihte váttisvuođaid. Eanaš nissonolbmot jotket insulin dálkkodeami áhpehisdilis.
Fastlegen eller jordmor vil legge en plan og henvise til videre oppfølging i samarbeid med sykehuset.
Du diabetes/sohkardávda berre bures muddejuvvot ovdal vuolggahat máná. Das lea mearkkašupmi áhpehisvuođa ovdáneamis, ja dat eastada váttisvuođaid. Jus dus lea diabetes/sohkardávda ja áiggošit vuolggahit máná, berret don dan birra ságastallat iežat doaktáriin.
Eanaš nissonolbmot geain lea diabetes/sohkardávda leat juo insulin dálkkodeame vuolde go šaddet áhpeheapmin, ja jotket dainna áhpehisvuođas.
Váldde dalán oktavuođa fástadoaktáriin go oaččut duođaštuvvot ahte leat áhpeheapme. Dalle biddjo plána viidáset čuovvoleapmái ja áhpehisvuođabearráigehččui mii dutnje lea deaŧalaš čuovvut.
Du insulin dárbu ja borramuš dárbu rievdá áhpehisdilis. Bures muddejuvvon diabetes/sohkardávda álggu rájes ja áhpehisvuođa čađa lea deaŧalaš du ja du máná dearvvašvuhtii. Hejot muddejuvvon diabetes/sohkardávda sáhttá daguhit váttisvuođaid áhpehisvuođas, mii sáhttá daguhit alla varradeattu ja stuora ogi.
Don galggat jeavddalaččat mannat dárkkisteapmái/bearráigehččui olles áiggi áhpehisvuođas iskkahit varrasohkkara, gočča ja varradeattu. Ogi ahtanuššan árvvoštallan sáhttá maid dahkkot. Dasa lassin fertet vel jeavddalaččat mihtidit ruovttus.
Mánáin geain etniin lea diabetes/sohkardávda, sis lea várra oažžut unnán varrasohkkara daid álgo beivviid maŋŋel riegádusa. Danin dárkkistuvvo máná varrasohkar daid dan álgo jándora, dahje dassážii go varrasohkar lea nu movt galgá.
Lea dábálaš ahte mánná dárbbaša liige borramuša dassážii go dus lea boahtán mielki johtui. Jus mánás šaddá varrasohkar beare unnán de čuovvuluvvo dat njuoratmánnáossodagas.
Jus dus lei diabetes/sohkardávda ovdal go šaddet áhpeheapme, fertet insulindálkkodemiin joatkit maŋŋel riegádahttima. Seaŋganisuáiggis dábálaččat manná varrasohkar ja insulin dárbu fas dan dássái mii lei ovdal go šaddet áhpeheapme. Njamahan álgu gáibida dávjá liige vuoimmi, mii daguha ahte mii čuovvut du varrasohkkara dárkilit daid álgo beivviid go leat riegádahtten.
Varrasohkar sáhttá áhpehisdilis rievdat dan ektui mii dutnje lea dábálaš. Danin lea deaŧalaš ahte dii, don ja du lagamuččat dovdabehtet føling (beare unnán varrasohkar) dávdamearkkaid; borranmiella, váibbas, suhtastuvvan, váibmu moiddoda, váttis čohkket jurdagiid, oaivebávččas, ja/dahje doarggisteapmi.